مضامین و لغات و تعبیرات قرآنی در اشعار کمال خجندی

نویسنده

  • فخرالدین نصرالدین‌اف استادیار
چکیده مقاله:

کمال خجندی، از سخنوران و عرفای عالی‌قدر قرن هشتم هجری، یکی از بزرگ‌مردانی است که از آیات و مضامین قرآنی در اشعار خویش بسیار بهره برده است. در این مقاله، بازتاب مطالب قرآنی خواجه کمال ذیل چهار بخش مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است که عبارت‌اند از: ۱. اسماء، سُوَر و آیات قرآنی؛ ۲. تلمیح به داستان‌های قرآنی؛ ۳. تجلی مضامین قرآنی؛ ۴. اقتباسات قرآنی. در بخش اول ابیاتی که نام سوره‌ها و آیه‌های قرآنی به‌صراحت در آن‌ها آمده، ذکر شده است. در بخش دوم تلمیح به داستان‌های قرآنی با ترتیب تاریخی به دو صورت تلمیح به داستان‌های انبیا و تلمیح به دیگر داستان‌های قرآنی، توضیح داده شده‌ و شاهدمثال‌های آن‌ها آورده شده است. در بخش سوم تأثیر مضامین قرآنی در اشعار خواجه کمال بررسی شده و ابیاتی که این مضامین در آن‌ها بازتاب یافته، بیان شده است. در بخش چهارم نیز که مربوط به اقتباس‌های قرآنی است، ابیاتی که اشاره به عبارت‌های قرآنی دارند، معرفی شده‌اند. الهامات شیخ کمال که عبارت از ۷۳ سوره و بیش از ۲۵۰ آیۀ مبارکۀ قرآن هستند، گویای آن است که وی از دانندگان و مونسان حقیقی قرآن بوده و با پیوستن به سرچشمۀ سرمدی اهل معنی، مضامین عمیق و عالی را در زلال آیات این کتاب آسمانی به نظم درآورده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ساختار «سفر»های عرفانی در اشعار کمال خجندی

کمال‌ خُجندی از عارفانقرن هشتم هجری است که پس از سفر حج، در «تبریز» و «سرای» ساکن شد. می توان ادعاکرد که این سفرهای کمال بود که مضمون اشعار و زندگی او را متحول ساخت. از دیداو، سفرروح و عروج آن دال بر نیاز فطری انسان به تعالی و تکامل است که در نهایت منتهی به «انسان کامل» می‌شود. آن چه در این سیر روحانی اصل و حقیقت است دیدار با «خویش» است. هر سفر نیاز به یک راهنما و یاریگر دارد که او نیز از مدد پی...

متن کامل

بعضی لغات و تعبیرات نویافته درمثنوی

مثنوی بزرگترین و مشهورترین کتاب منظوم عرفانی از زمان خود مولانا مورد توجه علما و عرفا قرار گرفته است. از دیر زمان شرحهایی به زبانهای مختلف برآن نوشته اند و در اثنای شرح پاره یی از لغات آن را توضیح داده اند. درباره لغات مثنوی هم کتابهایی مستقل از قرن نهم هجری به بعد تدوین شده که از میان آنها به فرهنگ مثنوی از عبداللطیف بن عبدالله کبیر و مظهر الاشکال از محمد شعبان زاده که به ترکی و احتمالاً از سده...

متن کامل

تلمیح و ایهام در شعر کمال خجندی

دیوان به نسبت پرحجم کمال الدّین مسعود خنجدی، به جز چهار قصیده و ابیاتی با عنوان های: قطعات، دوبیتی، رباعی، مثنوی و یک نمونه مستنزاد که همۀ آنها به اندازۀ یک دهم دیوان نمی شود، بقیه از 982 غزل عرفانی فراهم آمده است. محتوا و بار هنری همۀ این غزلها در قیاس با غزلهای سعدی، مولانا و حافظ که کمال در جای جای اشعار خود از این شاعر نامدار و غزلهایشان یاد کرده است؛ چندان نغز و گرانبار نمی نماید. گرچه کم ن...

متن کامل

فرهنگ تحلیلی لغات و ترکیبات دیوان کمال خجندی

چکیده: کمال خجندی شاعر عارف نامدار و از غزل سرایان برجست? قرن هشتم است. بخش اعظم دیوان هشت هزار بیتی وی در قالب غزل سروده شده است. یکی از جنبه های مهّم و مغفول ماند? شعر این شاعر تحقیق در لغات و ترکیبات دیوان اوست که موضوع تحقیق حاضر است. این تحقیق در سه فصل انجام گرفته. در فصل اوّل کلیات و مبانی تحقیق بیان شده است. فصل دوّم مشتمل است بر اشاره ای به تاریخ عصر شاعر، اوضاع سیاسی و اجتماعی آن عصر، ...

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 8  شماره 14

صفحات  147- 168

تاریخ انتشار 2007-03-01

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023